publikacja 3

Nieopodal, we wsi Liw znajdowała się w średniowieczu ważna strategicznie strażnica strzegąca dogodnej przeprawy na trakcie prowadzącym z Mazowsza na Podlasie i Litwę. Gród książęcy w ziemi czerskiej Liw był siedzibą kasztelana. Prawa miejskie otrzymał dopiero na początku XV w., ale już w połowie tego stulecia założono drugie miasto zwane Nowym Liwem, oba rozwijały się dość prężnie dzięki handlowi zbożem i rzemiosłu. Po „potopie szwedzkim” odrodził się już tylko jeden Liw. To tu podczas powstania listopadowego stoczono zwycięską potyczkę z wojskami carskimi.

Do atrakcyjnych turystycznie zabytków znajdujących się w Liwie należy zamek gotycki z początków XIV w.. należał on niegdyś do najpotężniejszych warowni na Mazowszu i zabezpieczał kraj od łupieżczych najazdów Jaćwingów, Prusów, Rusinów a następnie Litwinów. Twierdzę rozbudowano jeszcze na polecenie żony Zygmunta I Starego – sławnej Bony. Zamek w Liwie był tzw. warownią nizinną, usytuowanym na sztucznym wzgórzu, oblanym dookoła wodą. Robotami przy jego wznoszeniu i przebudowie kierował słynny mistrz kamieniarski, budowniczy zamków Nicolas. Podczas inwazji szwedzkiej został niemal całkowicie zniszczony.

Po latach, ruiny fortecy zabezpieczono. Odbudowano wieżę, część murów obronnych oraz barokowy budynek dawnej siedziby starosty. Obecnie na zamku znajduje się muzeum – zbrojownia. Na temat tej twierdzy mazowieckiej narosło z czasem wiele legend i opowieści. Mówią one m.in. o tajnych podziemiach łączących Liw z niedalekim Węgrowem, o śpiących w jarnickich wzgórzach rycerzach, którzy obudzą się w chwili niebezpieczeństwa zagrażającego ojczyźnie, czy o złym co to wyprowadza zbłąkanych ludzi nocą na bagna.

Węgrów i Arianie

Po drugiej stronie rzeki Liwiec, już na terenie historycznego Podlasia znajduje się równie atrakcyjne pod względem turystycznym miasto Węgrów. Odległość pomiędzy tymi dwoma osadami jest niewielka i zwiedzanie obu miejscowości można przeprowadzić nawet jednego dnia.

Miasto Węgrów rozwinęło się z osady targowej założonej na ważnym szlaku handlowym. Jedne z pierwszy wzmianek pisanych pojawiają się w 1414 r. przy okazji fundacji kościoła i założenia tu parafii katolickiej. W 1441 r. książę mazowiecki Bolesław IV nadaje tej wsi prawa miejskie. W XVI w. miasteczko staje się ważnym ośrodkiem reformacji. Działali tu prężnie Arianie i to tu na protestanckiej uczelni wykładał ich wybitny przywódca duchowy i ideologiczny Marcin Krowicki. W mieście znajdowała się orócz szkoły również drukarnia, gdzie składano dzieła m.in. Piotra z Goniądza, jednego z najbardziej chyba radykalnych działaczy arianizmu polskiego. Innowiercy znajdowali możnych protektorów w osobach właścicieli dóbr Kiszków, potem Radziwiłłów. Poza ariańskim istaniały tu także zbory kalwiński i luterański. Okres ich światności skończył się zaraz po objęciu w 1664 r. miasta przez wyznających katolicyzm Krasińskich, którzy sprowadzili do Węgrowa zakony w celu nawracania miejscowych odstępców religijnych.

W Węgrowie rozegrała się słynna bitwa powstania styczniowego stoczona na przełomie stycznia i lutego 1863 r. Tu w kotle Rosjanie zamknęli armię powstańczą liczącą kilka tysięcy ludzi. Pomimo dotkliwych strat powstańcom udało się opuścić w zwartym szyku węgrowski obóz.