Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie zdjęć i artykułów zabronione.
Wierzbno
Gmina
Wierzbno
Dane:
Powierzchnia: 103, 09 km2
Liczba mieszkańców: 3189
Adres kontaktowy: Wierzbno 90, 07-111 Wierzbno
tel.: 25 793 44 95
e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Wierzbno. W XVI wieku miejscowość należała do rodziny Mińskich a administracyjnie i politycznie ciążyła do Ziemi Liwskiej. Zależności i fragmenty dziejów poznajemy już z interpretacji współczesnego herbu Wierzbna: półtorakrzyż z herbu Prus nawiązuje do korzeni katolickich wsi a sąsiadujący z nim niedźwiedź kroczący na tylnych łapach podkreśla związek z Ziemią Liwską.
Miejscowa parafia wydzielona z części parafii liwskiej, należąca dla bardziej leciwych w regionie, erygowana została 18 XI 1583 r. Kościół wybudowany został w roku 1580 przez Dorotę z Goryńskich Barzowej (1 voto Mińskiej), wojewodzinę krakowską i jej syna z pierwszego małżeństwa, Stanisława Mińskiego, dziedzica tutejszych dóbr. Dodajmy, że w tych czasach parafia należała do diecezji poznańskiej. Niemal dokładnie sto lat później kościół spłonął. W 1686 roku, z fundacji dziedzica Wierzbna, miecznika Ziemi Liwskiej Mikołaja Wodzińskiego, wzniesiono na jego miejscu nowy, podobnie jak poprzednio drewniany, tyle, że z murowaną ścianą frontową. Konsekracji dokonał bp Hieronim Wierzbowski, sufragan diecezji poznańskiej. Budowla szczęśliwie przetrwała kolejny najazd Szwedów, wojnę północną by w połowie XIX w., w roku 1855 ulec sile żywiołu. Nie chodzi jednak o pożar – co jak już zdążyliśmy się zorientować było dość częste – ale o potężną czerwcową wichurę. W ciągu półtora roku (1855-56) nowi właściciele okolicznych dóbr – Helena i Paweł Swinarscy wznieśli kościół murowany p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, konsekrowany jednak dopiero w 1930 r. przez bpa Henryka Przeździeckiego. Wtedy parafia należała już do diecezji podlaskiej.
Na górnej kondygnacji fasady kościoła umieszczony jest kamienny posąg św. Piotra. Wewnątrz natomiast odczytujemy jeszcze nawiązania do sztuki baroku, odnajdujemy kilka tego typu detali oraz XVIII-wieczne obrazy, m.in. Matki Bożej z Dzieciątkiem.
Na górnej kondygnacji fasady kościoła umieszczony jest kamienny posąg św. Piotra. Wewnątrz natomiast odczytujemy jeszcze nawiązania do sztuki baroku, odnajdujemy kilka tego typu detali oraz XVIII-wieczne obrazy, m.in. Matki Bożej z Dzieciątkiem.
Obok kościoła ulokowano murowaną dzwonnicę, powstałą zapewne w czasie budowy świątyni. Z tego mniej więcej okresu pochodziła także drewniana plebania, którą dziś zastępuje nowy murowany budynek.
Również obok kościoła, z jego północno-zachodniej strony, znajduje się cmentarz parafialny, na którym znajduje się sporo zabytkowych nagrobków, stanowiących nieme dokumenty hgistorii. Do najciekawszych zaliczyć można: księcia Cezarego Massalskiego (1884), Michała Doberskiego dziedzica dóbr Wierzbno (1896), Piotra Maghczyńskiego studenta petersburskiego uniwersytetu (1879), ks. Teofila Osińskiego, miejscowego proboszcza (1893) oraz last but not least Ernesta Tabora, dziedzica Wyględówka, właściciela fabryki zapałek w Warszawie (1912).
Czerwonka. Nazwa tej miejscowości wiąże się z przepływającą rzeczką o tej samej nazwie, w której wydobywano bursztyn o charakterystycznym czerwonym kolorze.
Jej najdawniejsze udokumentowane dzieje sięgają wieku XV i wiążą się – jak łatwo się domyśleć – z parafią i życiem kościelnym. Dokumenty powstałe w roku 1603 mówią o istniejącym tu już jakiś czas drewnianym kościółku. Niestety na skutek zniszczenia podczas szwedzkich najazdów musiano wybudować następny, który jednakże podzielił los poprzedniego i spłonął w drugiej połowie XIX w. W obliczu tych okoliczności staraniem ks. Andrzeja Panufnika wzniesiono nową, murowaną już świątynię według projektu dobrze zadomowionego na pograniczu podlasko-mazowieckim Józefa Piusa Dziekońskiego. Budowa powstawała w latach 1899-1902 a finansowali ją Jan i Rachela Górscy. Jeszcze w 1902 roku konsekracji dokonał arcybiskup warszawski Wincenty Popiel. Obecny wygląd kościoła to jednak efekt odbudowy po zniszczeniu, jakiemu uległ w 1916 r. W okolicy kościoła wypada zwrócić uwagę na ciekawy żeliwny nagrobek Feliksa Żaboklickiego z 1858 r. Wykonany jest w formie czworobocznego obelisku z płaskorzeźbionym herbem Kolumna.
Janówek. Z dawniejszych dziejów miejscowości wiadomo, że w XVIII w. należała do rodziny Tomaszewiczów, a od końca wieku XIX do międzywojnia – Pawłowskich. Ci ostatni wznieśli tu atrakcyjny murowany dworek w duchu klasycystycznym. Jest to budowla parterowa, nakryta dwuspadowym dachem, z piętrową częścią środkową zwieńczoną trójkątnym szczytem. Właściwie tylko ona przesądza o jego dworkowym charakterze. Całkiem niedawno został on od podstaw odbudowany i służy za dom mieszkalny. Towarzyszy mu w części zachowany park krajobrazowy sięgający czasów budowy.
Opracował A. Ziontek